Parıltılı Bilgi Köşesi Yazılar

BH3 SP2 Mi? Kimya, İktidar ve Toplumsal Düzenin Birleşimi Giriş: Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzenin Evrimi Siyaset, sadece devletin yönetimiyle ilgili bir alan olmanın ötesine geçer; aynı zamanda toplumların güç ilişkilerinin ve ideolojik çatışmalarının şekillendiği bir zemin sunar. İktidar, kurumlar ve vatandaşlık arasındaki ilişkiler, toplumsal yapıyı belirleyen temel unsurlardır. Ancak, bu yapılar ne kadar katı veya esnek olabilir? Kimyadaki kavramlar, toplumları anlamada ne tür metaforlar sunar? İşte bu sorular, siyaset bilimi ile kimyanın kesişim noktasında anlamlı bir tartışma yaratabilir. Bir bilimsel terimi, örneğin BH3 ve sp2 hibritleşmesi gibi kavramları, toplumsal güç dinamikleri üzerinden irdelemek, bizi nasıl bir siyasal çözümleme noktasına…

Batman Habip Kimdir? Bir Efsanenin Peşinde Batman, Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan bir şehirdir. Bu şehirde yaşayanların, özellikle halk arasında birçok efsanevi figür vardır. “Batman Habip” de bunlardan biridir. Ancak, Batman Habip kimdir ve neden bu kadar unutulmaz bir figür haline gelmiştir? Bu yazıda, Batman Habip’in kim olduğunu, tarihsel arka planını ve günümüzdeki tartışmalarını ele alacağız. Batman Habip’in Kimliği ve Yaşamı Batman Habip, halk arasında efsaneleşmiş, gerçek kimliği ve hayatı üzerine çok fazla belge bulunmayan, ancak yaşayan bir şehir efsanesi gibi kabul edilen bir figürdür. Asıl adı genellikle “Habip” olsa da, onu Batman’a özgü bu…

Altın varak ne ile yapıştırılır? Gelenekten bilime uzanan bir rehber Temel cevap: “size” ve jelatin esaslı bağlayıcılar Altın varak, yüzeye iki ana yolla tutturulur: yağ bazlı size (oil size) ve su yaldızı (water gilding) için hazırlanan jelatin/deri tutkalı sistemleri. Yağ bazlı size, metal, taş, cam gibi gözeneksiz yüzeylerde hem iç hem dış mekânda tercih edilir; su yaldızı ise ahşap ve alçı gibi emici zeminlerde, killi “bolus” ve tavşan derisi tutkalı (rabbit-skin glue) ile kurulan katmanlar üzerinde uygulanır. Bu iki yaklaşım, tarih boyunca farklı estetik ve dayanım beklentilerine yanıt vermiştir. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Kısa tarihçe: atölyeden müzeye Rönesans öncesi atölyelerde su yaldızı geleneği,…

Örf, Âdet, Gelenek ve Görenek Nedir? Kavramların Kökleri, Dönüşümü ve Güncel Tartışmalar Giriş: Günlük Hayatta Kullandığımız Büyük Kavramlar Bir toplumun nasıl düşündüğünü, neyi doğru bulduğunu ve hangi davranışları onayladığını anlamanın en kısa yolu örf, âdet, gelenek ve görenek kavramlarını çözümlemektir. Bu terimler çoğu zaman birbirine karıştırılsa da, her biri toplumsal yaşamda farklı bir işlev üstlenir. Özetle: âdet tekrarlanan davranış kalıbıdır; örf bu kalıbın toplumsal otorite ve norm gücü kazanmış biçimidir; gelenek kuşaklar arası aktarımı vurgular; görenek ise belirli bir çevrede “böyle yapılır” dediğimiz pratik alışkanlıkların adıdır. Bu yazı, kavramların tarihsel arka planını ve güncel akademik tartışmalarını, yalın ama analitik bir…

Kaniver Ne Demek? Bir Dil Oyunuyla Gülümsemeye Hazır Mısınız? Bugün yine internette gezinirken karşılaştığım bir kelime beni güldürdü: Kaniver. Şimdi bir durun, bu kelimeyi ilk kez duyduğunuzda aklınıza gelen şeyleri bir kenara bırakın! Çünkü “Kaniver” öyle bir kelime ki, bazen ne olduğunu anlamaya çalışırken, anlamaktan daha çok kafamız karışabilir. Hadi, birlikte bu garip ama bir o kadar da eğlenceli kelimenin peşine düşelim! Peki, “Kaniver” ne demek? Söylesem, belki de bilmediğiniz bir şeye dair bir açıklama yapmış olacağım. Ama belki de, bu kelimeyle ilgili bir sürü hayal gücünüz canlanacak ve “Bununla ne alakası var?” diyeceksiniz. İşte tam da burada devreye mizahi…

Tavlama Türleri Nelerdir? Psikolojik Bir Mercekten Analiz Bir psikolog olarak insan davranışlarını çözümleme sürecinde en çok merak edilen konulardan biri, insanların birbirlerini etkileme yöntemleridir. “Tavlama” denildiğinde akla sadece romantik ilişkiler gelse de, bu kavram aslında insanın sosyal, bilişsel ve duygusal süreçleriyle yakından ilgilidir. İnsanların karşısındaki kişiyi etkileme, yakınlık kurma ya da duygusal bağ oluşturma çabaları, farklı psikolojik boyutlarda incelenebilir. Bu yazıda tavlama türlerini bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektifinden ele alarak, okuyucunun kendi içsel deneyimlerini sorgulamasına da davet edeceğiz. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden Tavlama Bilişsel psikoloji, insanların nasıl düşündüğünü, bilgiyi nasıl işlediğini ve karar alma süreçlerini inceler. Tavlama türleri bilişsel düzeyde…

Sonsuz Bir Reel Sayı Mıdır? Psikolojik Bir Mercekten Analiz İnsan Davranışlarını Çözümlemeye Çalışan Bir Psikoloğun Merakı İnsan zihni, çok sayıda bilinçli ve bilinçdışı süreçle çalışırken, sonsuz kavramı gibi soyut düşünceler, bizim gibi sınırlı varlıklar için oldukça karmaşık ve zorlayıcı olabilir. Matematiksel bir kavram olarak sonsuz, reel sayılar arasında yer alıp almadığı bir soru olabilirken, psikolojik açıdan baktığımızda bu kavramın insanın zihinsel ve duygusal yapısına nasıl etki ettiğini incelemek, çok daha derin bir anlam taşır. İnsan, sürekli bir arayış içinde değil midir? Sonsuz olma arzusu, insanın içsel dünyasında nasıl bir yer kaplar? Sonsuzluk, bir sayı olmaktan öte, kişisel tatminsizlik ve arayışın…

Sera Filesi Ne İşe Yarar? Bir Siyaset Bilimcinin Güç, Koruma ve Görünürlük Üzerine Düşünceleri Bir siyaset bilimci olarak, yıllardır güç ilişkilerinin, toplumsal düzenin ve görünmeyen iktidar ağlarının izini sürüyorum. Ancak geçen gün bir sera bahçesinin önünden geçerken duraksadım. Gözüm sera filesine takıldı. Güneş ışığını süzen, rüzgârı yumuşatan, dış dünyayı filtreleyen bu ince ağ yapısı; bana yalnızca tarım teknolojisini değil, toplumun nasıl “korunur” ve “şekillendirilir” olduğunu da düşündürdü. Sera filesi, siyasetin en derin metaforlarından birine dönüştü o anda: iktidarın hem koruyan hem de sınırlandıran yüzü. İktidarın Filtreleri: Kimin Işığı Geçer? Bir sera filesi, fazla güneşi engeller ama yeterli ışığın içeri girmesine…

Bir hikâye paylaşmak isterim seninle… Kam Nedir Din? Kalplerin Yolculuğu Kışın en sessiz günlerinden biriydi. Gri bulutların arasında süzülen solgun bir ışık, sanki insanın içine işleyen bir huzurla köyün üzerine düşüyordu. O köyde, dağların ardında, taş evlerin arasında yaşayan iki insan vardı: Kam ve Dilan. Kam, aklın rehberliğine inanan bir adamdı; neyi, nasıl yapacağını önceden planlar, her şeyin bir mantığı olması gerektiğini düşünürdü. Dilan ise kalbin sesine kulak veren bir kadındı; onun için hayat, hissedilerek anlaşılırdı. Bir gün, köy meydanında bir konu açıldı: “Din nedir?” Herkes bir şeyler söyledi, tartışmalar yükseldi. Kimisi dedi ki, “Kurallardır; insana yol gösterir.” Kimisi, “Korkudur;…

Zamanın Sesi: Guguklu Saat ve Toplumsal Yapının Ritmi Bir sosyolog olarak insanların nesnelerle kurduğu ilişki beni her zaman büyülemiştir. Çünkü her eşya, aslında bir toplumun zihinsel haritasının yansımasıdır. Guguklu saat de bu anlamda sadece zamanı gösteren bir araç değil; toplumun düzen anlayışını, ritmini, hatta cinsiyet rollerine dair derin kodlarını içinde barındıran bir kültürel semboldür. Peki, bu simgesel saat hangi ülkenin mirasıdır ve neden hepimizin yaşamına dokunur? Guguklu Saatin Kökeni: Almanya’nın Kara Ormanlarından Dünyaya Kültürel Mekân ve Zamanın Kurumsallaşması Guguklu saat, 18. yüzyılda Almanya’nın Kara Orman (Schwarzwald) bölgesinde ortaya çıktı. O dönemde bu bölge, zanaatkârlığın ve disiplinli üretimin merkezlerinden biriydi. Almanya’nın…